ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ηράκλειο 25-02-2015

Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού και Νέα Προγραμματική Περίοδος: Μια Ανοικτή Πρόκληση.

Πέτρος Ινιωτάκης, Αντιδήμαρχος Ηρακλείου

Σε μια περίοδο όπου η πρωτοφανής έλλειψη οικονομικών πόρων, η υπερβολική γραφειοκρατία και η απουσία εξειδικευμένου προσωπικού χαρακτηρίζουν την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι Δημοτικές Αρχές καλούνται όχι μόνο να ανταποκριθούν στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των δημοτών αλλά και να δημιουργήσουν συνθήκες ανάκαμψης σε τοπικό επίπεδο υλοποιώντας το Αναπτυξιακό τους Όραμα. 

Το περιβάλλον λιτότητας  και αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής στραγγαλίζει  πολλές από τις λειτουργίες μας, δυσκολεύει την  ανταπόκριση μας στις απαιτήσεις της καθημερινότητας των πολιτών και  συγκρούεται με την ανάγκη ανάληψης δράσεων για εξωστρέφεια   και ανάπτυξη. 

Πως όμως μπορεί ένας ΟΤΑ να ανταποκριθεί ταυτόχρονα σε όλες αυτές τις απαιτήσεις; Έχοντας ξεκάθαρο πρόγραμμα και στόχους, δηλαδή έναν ισχυρό Στρατηγικό Σχεδιασμό με βάση τις απαιτήσεις, τα προβλήματα και τα δεδομένα της Νέας Προγραμματικής Περιόδου.

Ταυτόχρονα προωθώντας τη δημιουργία νέων οργανωτικών δομών, καθώς και τη  συνεργασία με άλλους Δήμους, επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς.

Η Προγραμματική Περίοδος 2007-2013

Η εμπειρία μας από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο έδειξε ότι υπήρξε μια στασιμότητα στην υλοποίηση ενταγμένων αλλά και συμβασιοποιημένων έργων ΕΣΠΑ, προς το τέλος του 2013.

Τα ΠΕΠ χρησίμευσαν σε κάποιο σημείο ως κουμπαράδες για τις ανάγκες της Κεντρικής Κυβέρνησης, αφαιρώντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικά ποσά π.χ. για μεγάλους αυτοκινητόδρομους στερώντας  αρκετά αναπτυξιακά έργα πνοής από τους ΟΤΑ.

Και στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε τις σημαντικές ανάγκες που έχει η Κρήτη σε σημαντικές υποδομές, ανάγκες που μεταφέρονται από την μία περίοδο στην άλλη (όπως ο ΒΟΑΚ, ΦΡΑΓΜΑΤΑ, ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΚΑΙ ΛΙΜΑΝΙΩΝ, ΝΕΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ)  που αν και σε αυτή την προγραμματική περίοδο δεν μπουν σε κάποια προτεραιότητα  τότε σίγουρα ο όποιος σχεδιασμός από πλευράς τοπικής αυτοδιοίκησης  θα είναι μη ολοκληρωμένος, ελλειμματικός.

Οι απαιτήσεις της Νέας Προγραμματικής Περιόδου

Η Νέα Προγραμματική Περίοδος 2014-2020 έχει ξεκινήσει με έργα ΕΣΠΑ ΗΔΗ δεσμευμένα. Αυτό σημαίνει μειωμένα κονδύλια για νέα έργα που θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν το αναπτυξιακό όραμα της εκάστοτε δημοτικής αρχής. 

Κατά τη νέα προγραμματική περίοδο προϋπόθεση αποτελεί η εστίαση των κονδυλίων σε περιορισμένους θεματικούς στόχους.  Στόχος ο καλύτερος συντονισμός των πολιτικών και των μέσων για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της. Στους 11 αυτούς θεματικούς στόχους οι οποίοι προκύπτουν από την Στρατηγική ΕΥΡΩΠΗ 2020», «για έξυπνη, βιώσιμη  ανάπτυξη που δεν αποκλείει κανέναν»   βασίζονται οι Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) και τα επιχειρησιακά προγράμματα.

Αγαπητοί φίλοι,

Αν μπορούσε να πει κανείς ότι το χαρακτηριστικό των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων ήταν η σύγκλιση, η οικονομική κοινωνική και εδαφική συνοχή η Νέα Προγραμματική Περίοδος 2014-2020, έχει ως βασικό χαρακτηριστικό της, την απαίτηση για «‘Έξυπνη Εξειδίκευση» μέσω της προώθησης της Καινοτομίας η οποία έχει προταθεί ως ένας εκ των προτέρων επιβαλλόμενος όρος (ex-ante conditionality).   Προσπαθούμε λοιπόν να σκεφτούμε έξυπνα να ανακαλύψουμε το νόημα όρων όπως επιχειρηματική ανακάλυψη, αλυσίδα αξιών και να προετοιμαστούμε για να αξιοποιήσουμε τους λίγους πολύτιμους πόρους του Νέου ΕΣΠΑ.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι όροι αυτοί μοιάζουν να ακροβατούν σε μία χώρα με ΟΤΑ Α’ βαθμού, που δεν έχουν λύσει σημαντικά προβλήματα διάρθρωσης, παρουσιάζουν ελλείψεις βασικών υποδομών σε συνδυασμό με ανυπέρβλητα οικονομικά προβλήματα σε σημείο που η λειτουργία τους να καθίσταται αδύνατη - πόσο μάλλον να παρουσιάσουν καινοτομία σε επίπεδο ικανό ώστε να χρηματοδοτηθούν. 

Συμπέρασμα;

Το κενό αυτό ανάμεσα στην προηγούμενη και την παρούσα Προγραμματική Περίοδο είναι μεγάλο και πολύ δύσκολο να καλυφθεί από μεμονωμένους Δήμους.

Προτάσεις για τη Νέα Προγραμματική Περίοδο

Πως θα μπορούσαν όμως να ανταποκριθούν οι ΟΤΑ Α΄ βαθμού στις παραπάνω προκλήσεις;  Ποιες θα μπορούσαν να είναι κάποιες προτάσεις που θα βοηθήσουν τις Δημοτικές Αρχές να ανταπεξέλθουν και να αντιμετωπίσουν την έλλειψη χρηματοδότησης αλλά και εξειδικευμένου προσωπικού  η οποία έχει πλήξει την Τοπική Αυτοδιοίκηση; 

Άμεση προκήρυξη του Προγράμματος της «Τεχνικής Βοήθειας» για τη νέα Προγραμματική Περίοδο, ώστε οι όλοι Δήμοι να έχουν την απαραίτητη εξωτερική εμπειρογνωμοσύνη για την κατάθεση προτάσεων τους και την υλοποίηση χρηματοδοτούμενων έργων στην αρχή της Προγραμματικής Περιόδου και όχι προς το τέλος όπως έγινε με την Τεχνική Βοήθεια της Μ.Ο.Δ.

Δημιουργία ισχυρών υπηρεσιών στους Δήμους για την αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και του ΕΣΠΑ.  Ενδυνάμωση του ρόλου των Τμημάτων Προγραμματισμού σε κάθε Δήμο με Επιστημονικό προσωπικό υψηλών προσόντων από διάφορες ειδικότητες ώστε να καλύπτονται όλοι οι τομείς δραστηριότητας ενός Δημοτικού Φορέα.

Ανάγκη χρηματοδότησης μελετών από το νέο ΕΣΠΑ ώστε να διευκολυνθούν οι ΟΤΑ σε μεγάλα έργα για τα οποία απαιτούνται εξειδικευμένες μελέτες.

Συμπράξεις Δήμων μέσω διαδημοτικών συνεργασιών, χωρίς το στοιχείο του ανταγωνισμού, ώστε να επιτευχθεί μέγιστη απορρόφηση διαθέσιμων κονδυλίων.  Αυτό μπορεί να γίνει είτε με τη μορφή ανταλλαγής εμπειρίας και τεχνογνωσίας, είτε με τη μορφή κατάθεσης από κοινού προτάσεων, ώστε να υλοποιηθούν έργα Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης.  Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα είναι η από κοινού κατάθεση πρότασης των Δήμων Ηρακλείου, Μαλεβιζίου, Χερσονήσου & Αγίου Νικολάου κατά την πρόσφατη προκήρυξη του  Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου με θέμα τη Γαλάζια Ανάπτυξη και την Ανάπτυξη Διαχειριστικού Σχεδίου για τον παράκτιο χώρο των 4 γειτονικών Δήμων με τη στενή συνεργασία  του ΙΤΕ.

Μείωση της γραφειοκρατίας σε επίπεδο κατάθεσης, διαχείρισης και υλοποίησης των έργων ΕΣΠΑ ώστε να αποφορτιστεί το προσωπικό των ΟΤΑ από επιπλέον διοικητικά βάρη που αποσπούν πολύτιμες εργατοώρες από ουσιώδης διαδικασίες εξεύρεσης πόρων.

Δημιουργία οργανικών δομών στις ΠΕΔ για την άμεση ενημέρωση των ΟΤΑ Α’ βαθμού για χρηματοδοτικές ευκαιρίες, για την προσφορά τεχνικής βοήθειας σε ΟΤΑ χωρίς μεγάλη εμπειρία αξιοποίηση κονδυλίων ΕΣΠΑ και Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων.  Οι δομές αυτές μπορεί ;; να καλυφθούν από μόνιμο προσωπικό των ΟΤΑ με αντίστοιχη σημαντική εμπειρία  με μετατάξεις ή αποσπάσεις κατόπιν προτάσεων των ΠΕΔ.

Ο ρόλος της ΚΕΔΕ κατά τη Νέα Προγραμματική Περίοδο

Ο ρόλος της ΚΕΔΕ στη Νέα Προγραμματική περίοδο μπορεί να είναι πολύ σημαντικός στον τομέα της πληροφόρησης, παροχής τεχνικής βοήθειας αλλά κυρίως  σε επίπεδο παρέμβασης προς την Κεντρική Κυβέρνηση ως συλλογικός φορέας που προασπίζει τα συμφέροντα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η ΚΕΔΕ μπορεί να συμβάλλει στην χάραξη κατευθύνσεων για την κατάρτιση των Στρατηγικών  Σχεδιασμών των ΟΤΑ, πάντα σύμφωνα με τις επιταγές της Νέας Προγραμματικής Περιόδου.  Ο ρόλος της ΚΕΔΕ είναι στρατηγικής σημασίας για τη διαφύλαξη των κονδυλίων των ΠΕΠ, διότι η εμπειρία μας έδειξε ότι αντί να ενισχύει η Κεντρική Κυβέρνηση τα ΠΕΠ διαπιστώθηκε ότι τα ΠΕΠ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ενίσχυσαν τα κενά του κεντρικού σχεδιασμού της χώρας.

Φίλες και φίλοι,

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι το επίπεδο της διακυβέρνησης που είναι εγγύτερο προς τον πολίτη και μέσω της οποίας θα γίνει η εθνική ανασυγκρότηση.

Και αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν η ανάπτυξη είναι ισόρροπη γίνεται με σεβασμό προς το περιβάλλον και έχει στο κέντρο της τον άνθρωπο.  Ανάπτυξη η οποία  σεβόμενη την αρχή της περιφερειακής πολυπολικής Ελλάδας επιμερίζει πόρους και εργαλεία σε όλους και κυρίως σε αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει αναπτυξιακό άλμα προς τα εμπρός, ούτε να αναπτυχθεί έξυπνα και βιώσιμα χωρίς τις τοπικές κοινωνίες, χωρίς την Τοπική Αυτοδιοίκηση  

Σύγχρονη αντίληψη για την εθνική ανασυγκρότηση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σεβασμό και αποδοχή της αυτονομίας της τοπικής Αυτοδιοίκησης και ειδικότερα του Α΄ βαθμού που είναι σε διαρκή και ακατάλυτη επαφή με την κοινωνία και τους πολίτες.