Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα θύματα του Μεγάλου μπλόκου της Κρήτης και του Α/Π Τάναϊς (ή Δανάη) 1943-1944

      Με αφορμή την 73^η επέτειο του Μεγάλου μπλόκου της Κρήτης που πραγματοποιήθηκε στις 15-06-1943 και την 72^η επέτειο της βύθισης του ατμόπλοιου Τάναϊς (ή Δανάη) που πραγματοποιήθηκε στις 09-06-1944 διοργανώνεται, όπως κάθε χρόνο, τελετή κατάθεσης στεφάνων και επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη όσων βασανίστηκαν ή θυσιάστηκαν για τον τόπο τους, για ένα καλύτερο «αύριο» και για την δική μας ελευθερία. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί μπροστά στη στοά του προμαχώνα Μαρτινέγκο (Μακάσι) δηλαδή μπροστά στο χώρο του Μνημείου εθνομαρτύρων και αφανών ηρώων την Τετάρτη 15-06-2016 στις 11:00 η ώρα το πρωί. Διοργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης - Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου σε συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου και με συγγενείς των θυμάτων.

     Το Μεγάλο μπλόκο της Κρήτης ήταν μια αποκορύφωση συντονισμένων μαζικών συλλήψεων σε όλη την Κρήτη στις 15-06-1943 με συλληφθέντες ύποπτους για συμμετοχή στην Εθνική αντίσταση και «ανεπιθύμητους». Οι συλληφθέντες φυλακίστηκαν στη στοά του προμαχώνα Μαρτινέγκο και οδηγήθηκαν κατόπιν με πλοίο και σιδηροδρομικά, μέσω φυλακών και στρατοπέδων της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και του Ζέμουν της πρώην Γιουγκοσλαβίας (στη σημερινή Σερβία) μέχρι το Μαουτχάουζεν.

Το πλοίο Τάναϊς (ή Δανάη) ξεκίνησε με μια άλλη μεγάλη ομάδα αποτελούμενη από269 Εβραίους από την Κρήτη οι περισσότεροι από τα Χανιά, από 170 Έλληνες με βάση τη μέχρι σήμερα έρευνα, με πλήρη στοιχεία, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν  στη στοά προς «απομάκρυνση» για Πειραιά. Τους επιβίβασαν στο Α/Π στις 08-06-1944 που υπήρχαν 112 Ιταλοί αιχμάλωτοι. Βυθίστηκε κάτω από συνθήκες μη οριστικά διευκρινισμένες μέχρι σήμερα. Διασώθηκαν περίπου 35 Γερμανοί και 8 άτομα πλήρωμα του πλοίου.

      Από σειρά ετών, υπάρχει ερευνητική ομάδα που σκοπός της είναι η ιστορική διερεύνηση, η περισυλλογή και η διάσωση στοιχείων για τα άτομα που υπήρξαν θύματα των ναζιστικών θηριωδιών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέσω της έρευνας αυτής επιδιώκεται η σύνταξη Μαρτυρολόγιου της περιόδου 1940-1945 για όλη την Κρήτη, με στοιχεία και από την υπόλοιπη Ελλάδα, η ολοκληρωμένη και διαδικτυωμένη παρουσίαση των μνημείων και των τόπων ομαδικών εκτελέσεων θυμάτων και η καταγραφή των στοιχείων και βιογραφικών των θυμάτων, σε μητρώο του Μνημείου εθνομαρτύρων και αφανών ηρώων, στη στοά Μαρτινέγκο ώστε τα θύματα να αποκτήσουν ιστορική και εθνική ταυτότητα και η θυσία τους να γίνει γνωστή και κατανοητή σε όλους μας και ιδιαίτερα στους νεότερους.

Τα θύματα στα οποία αναφερόμαστε συγκεκριμένα είναι:

- πεσόντες στη Μάχη της Κρήτης (στρατιώτες, χωροφύλακες, πολίτες)

- θύματα ομαδικών εκτελέσεων των Ναζί

- φονευθέντες από τη δράση της γερμανικής αεροπορίας

- συλληφθέντες και όμηροι που είτε βασανίστηκαν είτε θανατώθηκαν στο νησί (π. χ. φυλακές Αγυιάς στα Χανιά) είτε οδηγήθηκαν σε άλλες φυλακές στην Ελλάδα όπου βασανίστηκαν ή θανατώθηκαν (Χαϊδάρι, Καισαριανή, Βούρλα Δραπετσώνα, Λάρισα, Ρόδο κ.τ.λ.) είτε οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης ανά την Ευρώπη για καταναγκαστικά έργα.
Από επαφή μας με 5 από τα 27 κύρια (κεντρικά) στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί μας δόθηκαν πλήρη στοιχεία για πάνω από 5.000 Έλληνες που φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν εκεί. Στα κύρια στρατόπεδα υπάγονταν περίπου 2.500 υποστρατόπεδα, με χώρους καταναγκαστικής εργασίας και 20.000 χώροι εργασίας σε στρατόπεδα και φυλακές. Στους χώρους αυτούς τα θύματα είτε εκτελέστηκαν είτε πέθαναν από τις κακουχίες είτε έμειναν ανάπηροι.

- Θύματα και ανάπηροι του Ελληνικού στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από την Κρήτη.

- Θύματα και ανάπηροι από ναρκοθετημένες περιοχές ή από άλλα βλήματα.

- Θύματα κακοποιήσεων και εξευτελισμών κατά τη διάρκεια βάναυσης υποχρεωτικής εργασίας (μόνο σε δύο έργα στο Νομό Ηρακλείου, στο αεροδρόμιο Τυμπακίου δούλεψαν καταναγκαστικά 7.000 – 7.500 άτομα επί περίπου δύο χρόνια και άλλα τόσα στο αεροδρόμιο Καστελλίου Πεδιάδας).

Τα στοιχεία μεγάλου αριθμού των προαναφερόμενων θυμάτων καθώς και σχετικοί οικογενειακοί φάκελοι υπάρχουν στα κατά τόπους ληξιαρχεία των Δήμων και Κοινοτήτων απ’ όπου κατάγονταν ή διέμεναν τα θύματα. Το εμπόδιο της πρόσβασης σε ορισμένα από τα στοιχεία αυτά ελπίζουμε να ξεπεραστεί με την βοήθεια της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ).

Στους συγγενείς των θυμάτων εξάλλου ο νόμος δίνει το δικαίωμα πρόσβασης στα στοιχεία των θυμάτων της οικογένειάς τους και στον οικογενειακό τους φάκελο (βλ. οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24^ης Οκτωβρίου 1995 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών).

      Κατά τη γνώμη μας τα στοιχεία όλων αυτών των θυμάτων, δεν πρέπει να αφεθούν στη λήθη. Για την ακόμα πιο ολοκληρωμένη και σωστή καταγραφή των θυμάτων εντάσσεται στις δραστηριότητές μας και η προσπάθεια σύστασης ομάδων εργασίας εθελοντών με επιστημονική και ερευνητική επάρκεια, για τη συγκέντρωση στοιχείων σε κάθε νομό της Κρήτης. Λέγοντας πλήρη στοιχεία των θυμάτων εννοούμε το επώνυμο, το όνομα, το πατρώνυμο, την ημερομηνία γέννησης, την ημερομηνία σύλληψης / εκτέλεσης / τραυματισμού / αναπηρίας κ.τ.λ., τον τόπο σύλληψης / εκτέλεσης / τραυματισμού κ.τ.λ. καθώς και παρατηρήσεις, βιογραφικά στοιχεία, φωτογραφίες κ.λ.π.

Στις επιδιώξεις μας, πέρα από τη σύσταση Μαρτυρολόγιου των θυμάτων της Κρήτης 1940 – 1945, είναι εξάλλου ο χώρος του Μνημείου εθνομαρτύρων και αφανών ηρώων, με τη στέγαση του υπάρχοντος οπτικοακουστικού υλικού, να λειτουργήσει όχι μόνο ως χώρος μνήμης αλλά και ως μουσείο και ιστορικό αρχείο, με βάση δεδομένων και πλούσιο πληροφοριακό υλικό.

     Στους καιρούς των κρίσεων που περνάμε, με δεδομένα διαφορετικά από αυτά σε καιρό πολέμου, αλλά με κινδύνους που δεν πρέπει να υποτιμούμε, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το χρέος μας για τη συνέχιση της υπεράσπισης των ανθρώπινων ιδανικών, όπως τα υπερασπίστηκαν το 1940-1945 αυτοί που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και να είμαστε σε εγρήγορση.

Το πολυτιμότερο αγαθό στον άνθρωπο είναι η «Ελευθερία» και για να το αποκτήσει κανείς πρέπει να θυσιαστεί, όπως το έπραξαν οι Έλληνες Εθνομάρτυρες και Αφανείς Ήρωες, γράφοντας με αυτόν τον τρόπο Ιστορία και περνώντας οι ίδιοι στην Αθανασία.

Όσοι μπορείτε (και σίγουρα μπορείτε πολλοί), ελάτε να μεγαλώσετε την ερευνητική μας ομάδα. Για να επιτελέσουμε το χρέος μας απέναντι σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, πάνω στην ακμή τους, για τη δική μας ζωή και για να περιφρουρήσουμε συγχρόνως τα παιδιά μας από παρόμοιες περιπέτειες, γιατί θα γνωρίζουν την αλήθεια, την ιστορία, το τίμημα της ελευθερίας και όχι την παραποίηση κατά το δοκούν του εκάστοτε. Με τη μελέτη των ιστορικών στοιχείων που θα αναγράφονται, θα απεικονίζονται και θα παρουσιάζονται με σύγχρονα μέσα εντός του διαμορφωμένου σε μουσείο Μνημείου εθνομαρτύρων και αφανών ηρώων θα ενισχύεται η απόκτηση ιστορικής και εθνικής συνείδησης.

Με τη συμβολή όλων η προσπάθειά μας αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί και το μνημείο να αποτελέσει όχι μόνο χώρο έκφρασης τιμής αλλά και γνώσης και αφετηρία για τη συνειδητοποίηση της ιστορίας για όλους τους ανθρώπους που θα το επισκέπτονται. Αυτή η συνειδητοποίηση θα μας κάνει να εκτιμήσουμε και να τιμήσουμε τη συμβολή και θυσία των συνανθρώπων μας.

Με τη δική σας συμβολή, το εγχείρημα αυτό μπορεί να πετύχει. Για να μην ξεχαστεί η αλήθεια, για να μην ξαναζήσει ο κόσμος ολοκαυτώματα και γενοκτονίες, καθένας μας ας κάνει ότι μπορεί με ανιδιοτέλεια.

Με τιμή και εκτίμηση για το Μνημείο εθνομαρτύρων και αφανών ηρώων

Ελευθέριος Φοινίτσης του Στεφάνου – υπεύθυνος της ομάδας έρευνας.