ΗΡΑΚΛΕΙΟ  24 – 10 – 2018

Πολιτιστικό  Κέντρο  Ηρακλείου .  Αλήθειες που  κρύβονται  -  Ψέματα που  ξεχνιούνται

Τώρα που  έρχεται η ώρα του απολογισμού, για ένα έργο που κάνεις και θέλεις να κριθείς ως Δημοτική Αρχή, πρέπει να παρουσιάζεις αντικειμενικά την πορεία των ενεργειών που ακολουθήθηκαν, ώστε να δίνεις τη δυνατότητα στου Δημότες να σε «κρίνουν». Όσον αφορά το πολύπαθο έργο του Πολιτιστικού και Συνεδριακού Κέντρου του Ηρακλείου (ΠΣΚΗ), η πορεία είναι δυστυχώς μεγάλη και τα γεγονότα δεν πρέπει να λησμονούνται.

Η πορεία για την κατασκευή του ΠΣΚΗ ξεκίνησε με τη δημοπράτηση της Α φάσης στα τέλη του 2005 με κόστος 34 εκατομμυρίων ευρώ και μέχρι σήμερα (Οκτώβριος του 2018), το έργο της Α φάσης δεν έχει ελεγχθεί και παραληφθεί, ούτε προσωρινά, ούτε οριστικά. Με την έλευση της παρούσας Δημοτικής Αρχής το 2014, επαναδημοπρατήθηκε η Β φάση κατασκευής με το σύστημα μελέτη-κατασκευή. Δηλαδή, ο ανάδοχος που ανάλαβε τη Β φάση, με έκπτωση 1%(!),  θα έκανε τις πλήρεις μελέτες (μελέτες εφαρμογής), που μετά την έγκρισή τους και σύμφωνα με αυτές θα ολοκλήρωνε το έργο. Ο χρόνος περαίωσης της Β φάσης είχε οριστεί αρχικά στις 4 Οκτ. 2017, με συνολική δαπάνη περίπου 12 εκατ. ευρώ.   Συνυπολογίζοντας και το κόστος των μελετών, επίβλεψης και διοίκησης του συνόλου του έργου (περί τα 5 εκατ. ευρώ), αντιλαμβάνεται κανείς ότι η συνολική δαπάνη του ΠΣΚΗ ανέρχεται στα 51 εκατομμύρια.

Η υλοποίηση του έργου δεν ήταν και δεν είναι χωρίς προβλήματα. Για την πρώτη φάση του έργου έχουν εκδοθεί, με δυσμενή ευρήματα, τρία πορίσματα από τους ελεγκτές δημοσίων έργων. Αναμένεται ένα ακόμα, το οποίο είχε ζητηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΠΤΑΗ το 2015 για το σύνολο της Α φάσης του έργου. Με βάση τα πρώτα πορίσματα, ανασυντάχθηκε ο πίνακας δαπανών (ανακεφαλαιωτικός πίνακας), που απέδειξε ότι υπήρξε ζημία και βλάβες από τις αρχικές αποφάσεις. Τα πορίσματα τεκμηρίωναν επίσης, με μεγάλη καθαρότητα, την άποψη ότι, η διοικητική δομή οργάνωσης και ελέγχου του έργου δημιούργησε πολλά προβλήματα. Επιπλέον, λόγω των προηγούμενων, το Υπουργείο Πολιτισμού απένταξε το έργο από τα συγχρηματοδοτούμενα της Ε.Ε. και  απαιτεί την επιστροφή ποσού 11,8 εκατ. €, θέμα το οποίο μέχρι και σήμερα είναι σε δικαστική διαμάχη.

Θα περίμενε κανείς ότι, η παρούσα Δημοτική Αρχή θα έκανε τις απαραίτητες, ωφέλιμες, αλλαγές για την υλοποίηση της Β΄ φάσης του έργου, έχοντας πλέον γνώση όλων των παραμέτρων του έργου. Οι Ενεργοί Πολίτες, σταθμίζοντας τα δεδομένα που γνώριζαν όλοι, και αφού ανάλυσαν τα προβλήματα, πρότειναν λύσεις, τόσο στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΠΤΑΗ, αλλά και σε δημόσια συνέντευξη στις 23-03-2016. Δύο από αυτές, αφορούσαν τον τρόπο δημοπράτησης, με ανοικτό δημόσιο διαγωνισμό, με πλήρεις μελέτες και ξεκάθαρο τιμολόγιο, με σαφώς προσδιορισμένη κατασκευή και εξοπλισμό και αλλαγή του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας. Δυστυχώς, τα «ώτα δεν ήταν ευήκοα» και φθάσαμε ξανά στην ίδια μορφή δημοπράτησης, με ένα συμμετέχοντα – εργολάβο,  και στην ίδια αναποτελεσματική διευθύνουσα υπηρεσία.

Μετά την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο, και συμβατικό χρόνο εκτέλεσης του έργου 18 μήνες, φθάσαμε στις 04-10-2017, ημερομηνία περαίωσης του έργου, χωρίς να υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη εφαρμογής και με μηδενικά κατασκευασμένο έργο! Τότε ήταν που η Δημοτική Αρχή αποφασίζει να αλλάξει τη διευθύνουσα υπηρεσία και να δώσει παράταση 13 μηνών στον ανάδοχο, μέχρι 04-11-2018, ξεκινώντας πλέον την προσπάθεια για την ολοκλήρωση του έργου. Όμως, έως και σήμερα η Δημοτική Αρχή δεν έχει ενημερώσει τους Δημότες για το ποιος ευθύνεται για την ανάγκη χορήγησης παράτασης: ο ανάδοχος ή η διευθύνουσα υπηρεσία;

Ο πιο καλόπιστος δημότης θα πίστευε ότι, με την νέα αυτή παράταση θα είχαν λυθεί όποια προβλήματα υπήρχαν, και στις 04-11-2018 θα παραδιδόταν το έργο στους Ηρακλειώτες. Όμως, 40 περίπου ημέρες πριν το (νέο) τέλος του έργου, η Δημοτική Αρχή αποφασίζει ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο έργο, γνωρίζοντας ότι αυτές θα επιφέρουν καθυστέρηση και πρόσθετο κόστος. Σε ερωτήσεις των Ενεργών Πολιτών στο δημοτικό συμβούλιο, δεν απαντήθηκε, το πότε θα τελειώσει το έργο, πόσο θα κοστίσει συνολικά, και αν απαιτούνται ειδικές πολεοδομικές εγκρίσεις με αβέβαιο αποτέλεσμα. Οι αλλαγές που προτάθηκαν προκαλούν αποκλίσεις από τον κανόνα στην παθητική και ενεργητική πυροπροστασία και επομένως στην ασφάλεια του κτιρίου, και απαιτούν ειδική έγκριση από διυπουργική επιτροπή που δεν έχει συσταθεί ακόμα. Άραγε, η μελέτη εφαρμογής (η οποία πρόσφατα είχε εγκριθεί από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία της ΔΕΠΤΑΗ) δεν είχε πάρει υπόψη της τις ανάγκες αυτές, και φτάσαμε στο σημείο για ανάγκη νέων πρόσθετων μελετών (με επιπλέον δαπάνη), που θα καλύπτουν τόσο  τις πιθανές αστοχίες της εγκεκριμένης μελέτης εφαρμογής, όσο και να δικαιολογούν, εκ των υστέρων, το νέο αυξημένο κόστος του έργου; Η νέα αυτή καθυστέρηση, σύντομα θα μεταφραστεί σε νέα παράταση της σύμβασης, μέχρι τέλος Φεβρ. 2019, η οποία βαίνει προς έγκριση από το ΔΣ της ΔΕΠΤΑΗ.

Από όλους διατυπωνόταν, και συνεχίζει να διατυπώνεται, η ανάγκη ολοκλήρωσης του ΠΣΚΗ και η έναρξη λειτουργίας του. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι τα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει το έργο, με αποκλειστική ευθύνη της δημοτικής αρχής (που αναλαμβάνει και το ρίσκο της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης της κατασκευής) υπάρχει μεγάλη απόσταση. Και ρωτάμε: Πάντα δεν θα υπάρχει κάτι που θα βελτιώνει το έργο, την χρήση του κλπ.; Κάθε φορά που θα διατυπώνεται μια διαφορετική άποψη, θα πρέπει να τροποποιείται η κατασκευή; Κύριοι, οι διαδικασίες των έργων, της έγκρισης των μελετών, οι προδιαγραφές, δεν μπορούν να αλλάζουν κατά το δοκούν και συνεχώς, όπως επεσήμανε και η διαπαραταξιακή γνωμοδοτική Επιτροπή Παρακολούθησης του έργου που ορίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο.

 Η επόμενη μέρα ….

Φτάσαμε στον Οκτώβριο του 2018 (λίγες μέρες πριν τη λήξη της σύμβασης) για να καλέσει η Δημοτική Αρχή μια συνάντηση για το τι μέλει γενέσθαι μετά το πέρας της κατασκευής. Το χρονικά προσδιορισμένο τέλος ενός έργου, ιδιαίτερα τέτοιου βεληνεκούς, θα έπρεπε να έβρισκε θεσμικά έτοιμα και διοικητικά οργανωμένο τον Δήμο για την έναρξη λειτουργίας του. Το διοικητικό, οικονομικό και τεχνικό πλάνο λειτουργίας και αξιοποίησης θα έπρεπε να είχε διατεθεί ήδη στις οικονομικές, επιστημονικές, τουριστικές, πολιτιστικές δυνάμεις που θα το στήριζαν και θα το αξιοποιούσαν. Θα έπρεπε να έχει ξεκάθαρο μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας, και όχι σήμερα να είμαστε ακόμα σε φάση διαβούλευσης, που δεν διατυπώνει μοντέλο και σχέδιο αλλά θέτει ερωτήματα. Τα παραδείγματα του παρελθόντος είναι πολλά και δείχνουν ότι αυτό που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι η «εποχικότητα» της λειτουργίας. Τα υψηλά κόστη συντήρησης, η αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία σε επίπεδο καθημερινότητας και οι τρόποι χρηματοδότησης, είναι θέματα που έπρεπε ήδη να έχουν επιλυθεί.

Είναι προφανές ότι υπάρχουν τρία διακριτά μέρη δράσεων. Το διαχειριστικό (διοικητικό, οικονομικό, λειτουργικό), το πολιτιστικό (το περιεχόμενο λειτουργίας και ότι έχει να κάνει με πολιτιστικές δραστηριότητες) και το συνεδριακό.

Η ορθή και τεκμηριωμένη μελέτη της Deloitte δίνει μια εικόνα οικονομικής λειτουργίας ανάλογα με την ένταση χρήσης. Το πρώτο βήμα που θα πρέπει η Δημοτική αρχή και ο Δήμος συνολικότερα να κάνει είναι να  βρει τους  οικονομικούς πόρους  που θα επιτρέψουν την λειτουργία του ΠΣΚΗ αποτελεσματικά, με πλήρη συντήρηση και ικανό να επιτελεί τον ρόλο που όλοι θέλουν. Και αυτός ο ρόλος, το περιεχόμενο του, μπορεί να κτίζεται και να μεγαλώνει συνεχώς, σε βάθος χρόνου σταθμίζοντας τις κάθε φορά δυνατότητες. Δυστυχώς, σήμερα που οι οικονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι, η μοναδική λύση που διαφαίνεται είναι η διάθεση οικονομικών πόρων (κερδών) από την εκμετάλλευση του χώρου στάθμευσης του αεροδρομίου.

Η σύνταξη και εφαρμογή κανονισμού λειτουργίας, ο οποίος θα είναι αποτέλεσμα σοβαρά οργανωμένης συζήτησης και διαβούλευσης, με συγκεκριμένες εισηγήσεις και προτάσεις, και όχι διαβούλευση μέσω ερωτήσεων, και ευρείας αποδοχής. Και σε αυτό δεν μπορεί να υπάρξει επιπλέον καθυστέρηση. Η εξελικτική λειτουργία του ΠΣΚΗ θα φέρει εμπειρία, νέα γνώση και ανάγκες που πρέπει να υλοποιούνται. Αρκεί να υπάρχουν «ανοικτές κεραίες» που θα λαμβάνουν τα μηνύματα των καιρών.

Η διοίκηση του φορέα πρέπει να είναι κάτω από την εποπτεία του Δήμου Ηρακλείου. Ταυτόχρονα όμως να προκύπτει, από τη σύνθεση των μελών της διοίκησης, ότι εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα της διοίκησης τέτοιου φορέα, ότι έχει την εμπειρία και τη θέληση της προαγωγής του πολιτισμού, οργανώνοντας και καταξιώνοντας το θεσμό σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η διοργάνωση μόνιμα (ετήσια ή ανά δύο έτη) πολιτιστικής παρέμβασης με την μορφή διεθνούς φεστιβάλ, σίγουρα θα λειτουργήσει  θετικά στην καταξίωση και ανάδειξη του ΠΣΚΗ και της πόλης μας .

Ο συνεδριακός ρόλος του ΠΣΚΗ θα πρέπει να σχεδιαστεί μαζί με όλους τους φορείς του χώρου και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να λειτουργεί ανταγωνιστικά προς αυτούς αλλά ως φορέας παροχής απαραίτητων συμπληρωματικών ή συνεργατικών υπηρεσιών και διευκολύνσεων.

Η Δημοτική Αρχή πρέπει έστω και καθυστερημένα να καταλάβει ότι, οι φωνές που ακούγονται καιρό τώρα, είναι αγωνίας και ευθύνης. Πάνω από όλα είναι το συμφέρον της πόλης και των Δημοτών.